Mensen met een beperking in de knel tijdens treinreis: 'Ze vallen tussen wal en schip'

De drukte op stations is een doorn in het oog voor treinreizigers met een beperking
De drukte op stations is een doorn in het oog voor treinreizigers met een beperking © ANP
Mensen met een beperking worden in het openbaar vervoer vaker aan hun lot overgelaten. Door het personeelstekort, een karigere dienstregeling en plotselinge uitval van treinen zien reizigers zich soms genoodzaakt hun ov-trip maar te laten schieten, ziet Zorgbelang Groningen.
Rolstoelgangers, blinden en slechtzienden, laaggeletterden, mensen in een scootmobiel of snel overprikkelde reizigers; allemaal hebben ze in toenemende mate last van de gebreken van het openbaar vervoer die nadrukkelijker voelbaar zijn. 'Voor hen brengt elke wijziging de boel in de war', schetst Carin van de Wal, projectleider Toegankelijkheid van Zorgbelang Groningen.

Alleen achterblijven

Reizigers met een beperking zijn afhankelijk van hulp op de stations, zogeheten reisassistentie, die van tevoren moet worden aangevraagd. Wordt de uitgestippelde reis last minute in de war geschopt, dan komen beperkten er vaak alleen voor te staan. 'Ze vallen heel snel tussen wal en schip', weet Van de Wal uit ervaring. Zo komen mensen niet altijd de trein in door het wegblijven van hulp. Ze blijven alleen achter op het station.
Het leidt tot onzekerheid, spanning en stress, signaleert Van de Wal. 'Allemaal zaken die het reizen met het ov niet fijn en toegankelijk maken. En dan heb ik het nog niet eens over gevallen waarbij de lift het niet doet en perrons worden verbouwd.'
Het ov biedt niet meer de garantie van het verleden
Carin van de Wal - Zorgbelang Groningen

Alternatieven doen het beter

Een van de knelpunten is de verbouwing van het hoofdstation in de stad Groningen. Voor blinden en slechtzienden een niet te nemen horde. 'Je moet je voorstellen: zij oefenen op een traject, maar als dat over de kop gaat, verandert de situatie op een station compleet. Het gevolg is dat mensen de trein gaan mijden. Ze kiezen wel een busroute, de taxi of wmo-vervoer. Het ov biedt niet meer de garantie van het verleden', concludeert Van de Wal.
Andere knelpunten zijn de kortere én vollere treinen. Soms staan mensen zo hutjemutje dat voor een rolstoel of scootmobiel geen plaats meer is in de volgepakte coupés. Ook kampen mensen met angst voor kleinere ruimtes en corona. 'Dat opgeteld bij de onduidelijkheid of je trein wel of niet rijdt, of reisassistentie beschikbaar is én of je vervoer tot het einde reikt.'
Mensen met een beperking hebben moeite hun weg te vinden op station Groningen
Mensen met een beperking hebben moeite hun weg te vinden op station Groningen © Joyce Kranenborg/RTV Noord

Aandacht voor miljoenen beperkten

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft tien miljoen euro uitgetrokken om het ov toegankelijker te maken. Waarschijnlijk niet genoeg, denkt Van de Wal. 'Bovendien is meer geld niet het allerbelangrijkst. Het zit 'm ook in het besef dat toegankelijkheid zó iets essentieels is. Als je geen beperking hebt, sta je niet stil bij de trap oplopen, de trein instappen of op de stationsborden kijken. Maar er zijn zoveel mensen voor wie dit niet vanzelfsprekend is. Miljoenen Nederlanders hebben een beperking of zijn laaggeletterd. Dat is een kwart van de bevolking', aldus Van de Wal.
Een bittere pil voor hen is dat de NS vanaf maandag met een afgeslankte dienstregeling rijdt, wat volgt op eerdere besluiten om het mes in het aantal ritten te zetten. Onder andere tussen Groningen en Assen rijden minder sprinters in de spits. Bij vervoerder Arriva is het een publiek geheim dat door personeelstekort treinuitval aan de orde van de dag is.
De NS erkent tegenover Nu.nl dat het personeelstekort leidt tot grote problemen bij mensen met een beperking die afhankelijk zijn van de trein: 'Momenteel zijn de reisassistentie en toegankelijkheid op stations niet wat reizigers van ons gewend zijn. Dat vinden we heel vervelend en dat spijt ons ook.'