'Heb meer oog voor de slachtoffers van een baas die zich misdraagt'

Bestuurder Janwillem Compaijen van vakbond FNV
Bestuurder Janwillem Compaijen van vakbond FNV © RTV Noord
Wangedrag op de werkvloer, zoals bij DWDD en Tuinland, zit vaak ingebakken in een organisatie. Daarom is aanpak ervan ook zo moeilijk, zegt FNV-vakbondsbestuurder Janwillem Compaijen. Bovendien is er volgens hem helaas meer aandacht voor de baas die zich als een bruut gedraagt dan voor het lot van de slachtoffers.
Nare onthullingen deze maand. Vakbond CNV meldt een angstcultuur bij tuincentrum Tuinland, met enkele vestigingen in Groningen en Drenthe. Vervolgens gaat het helemaal los over angstcultuur bij het tv-programma DWDD, De Wereld Draait Door.
Een voortdurend onveilige werksfeer, intimidaties, bedreigingen, mensen verbaal de grond inboren. Wat een leed. Eerder horen we ervan bij tv-programma The Voice en uitgeverij Prometheus.

Goed werk

De Volkskrant verrichtte goed werk door zich uitgebreid te informeren, met een team vele getuigen te horen over de praktijken bij DWDD en daar uitvoerig verslag van te doen. Bij Tuinland hebben we niet alleen de bond als bron maar hebben meerdere getuigen moedig hun verhaal bij de media gedaan.
Wat opvalt is dat het geen losse incidenten zijn maar het structureel fout zit. Bij een angstcultuur kun je wellicht nog de schuld in de schoenen van een enkeling schuiven. Als die enkeling van het toneel verdwijnt, zal de zon weer schijnen en de lucht weer blauw kleuren. Maar het is níet incidenteel. Het zit hem in de structuur. Een angststructuur.

Toedekken van tirades en uitbarstingen

De structuur van DWDD dekt, let op, meer dan 10 jaar de tirades en uitbarstingen van de presentator af. De eindredacteur heeft hetzelfde gedrag als de presentator. De bedrijfsleiding doet bij elke melding of z’n neus bloedt. De personeelschef lost het op door contracten te beëindigen met voor de slachtoffers een soort van ontslagvergoeding.
En allen doen alsof het gedrag van de presentator normaal is. De hoge kijkcijfers en de reclame-inkomsten zijn heilig. Idem de succesvolle formule want iedereen wil in het programma om zichzelf of zijn film/boek/project in de kijker te spelen.
De structuur van Tuinland geeft geen vertrouwen in een goede afloop voor de medewerkers
Janwillem Compaijen
De structuur van Tuinland geeft geen vertrouwen in een goede afloop voor de medewerkers. Het is een familiebedrijf. Van generatie op generatie geeft de familie Drenth leiding. De ingetrouwde directeur is zelf de veroorzaker. Haar man trekt geen consequenties uit het abnormale gedrag van zijn partner. Misschien in de hoop dat het wel overwaait.
Zelfinzicht ontbreekt. Dat gaat hem zo niet worden. Drenth en zijn vrouw kunnen beter de eer aan zichzelf houden, op afstand van het bedrijf gaan staan en de leiding in handen van nette bedrijfsleiders geven.

Geen consequenties

Tuinland heeft geen kijkcijfers maar bezoekersaantallen en harde omzetcijfers. Daags na de onthullingen liep ik langs de vestiging in Groningen waar de kerstverkoop in volle gang was. De parkeerplaats vol, het restaurant tot de laatste plaats bezet, iedereen de karren vol met kerstspullen. De omzet van Drenth lijdt vooralsnog niet onder de onthullingen, stel ik vast.
Ondertussen lijkt de zaak bij DWDD op meer van hetzelfde met een extern onderzoek dat over 4 maanden klaar zou moeten zijn en verder op dit moment geen consequenties voor de andere hoofdschuldigen dan de presentator.
De focus van dit onderzoek lijkt teveel te liggen op hoe het zover kon komen. Beter is het om eerst na te gaan wat de omroep nog kan doen voor de betrokken medewerkers. En uiteraard moet de angststructuur aangepakt worden.
Janwillem Compaijen is bestuurder bij de vakbond FNV