Maanden vertraging voor 'veelbelovende' versterkingsaanpak: ‘Ik ben er hartstikke zat van’

Jaap Schuurman voor zijn huis dat moet worden versterkt
Jaap Schuurman voor zijn huis dat moet worden versterkt © Martin Drent/RTV Noord
Het werd gepresenteerd als dé methode die het tij zou keren: de dorpenaanpak. Maar het project kent een valse start. Waar vorige maand al bouwvakkers moesten werken, staat nu een gefrustreerde bewoner.
Jaap Schuurman uit Garrelsweer was bij de presentatie in juni nog optimistisch. ‘We vonden het een prachtige oplossing en ze kregen van mij het voordeel van de twijfel.’ Dat optimisme is nu weg.
Schuurman woont samen met zijn vrouw Petra aan de Rijksweg in Garrelsweer. Hun dertig jaar oude huis moet volledig worden versterkt. Maar het versterkingsadvies is niet uit te voeren. De muur in de gang zou bijvoorbeeld tien centimeter dikker worden. ‘Als we over een paar jaar een rollator nodig zouden hebben, zou je er niet eens meer langs kunnen’, vertelt Schuurman hoofdschuddend.
Maanden vertraging voor 'veelbelovende' versterkingsaanpak
De dorpenaanpak moet nieuwe hoop bieden, maar die komt er niet. Schuurman woont de afgelopen maanden de ene na de andere teleurstellende vergadering bij. ‘Er was geen enkele voortgang, alles werd vooruitgeschoven.’

Wat is de dorpenaanpak?

Staatssecretaris Hans Vijlbrief, Eemsdelta-wethouder Annalies Usmany en de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) presenteerden de dorpenaanpak deze zomer in het dorpshuis van Garrelsweer. Dat dorp zou samen met Wirdum, Zeerijp en Leermens een ‘hoge prioriteit’ hebben in de operatie. Veel huizen zijn hier onveilig.
De aanpak moest het tij in de versterkingsoperatie zien te keren. In plaats van huis voor huis te versterken zouden vier dorpen als geheel worden aangepakt. Al direct bij de start merkte de Groninger Bodem Beweging (GBB) op dat die gedachte precies hetzelfde is als waarmee de versterking onder Hans Alders ooit begon. ‘Oude wijn in nieuwe zakken’, zei voorzitter Coert Fossen. Het was één van de vele wisselingen in de strategie, vond een kritisch en sceptische GBB.

Teleurstelling en excuses

Die houding blijkt niet onterecht. Het huis van Jaap Schuurman en zijn vrouw was al een van de eersten aan de beurt. Daarvoor moest eerst hun versterkingsadvies nog eens tegen het licht worden gehouden.
Ik deel zijn teleurstelling. Dat spijt me en ik bied er excuses voor aan
Staatssecretaris hans Vijlbrief
Maar die herbeoordeling is er tot op de dag van vandaag niet. Niet voor het huis van Schuurman, en niet voor de andere negen huizen waarmee de aanpak zou starten. ‘Begin dit jaar werd die aanvraag goedgekeurd, sinds die tijdens hebben er er nul komma nul van gehoord’, zegt Schuurman.
Staatssecretaris Hans Vijlbrief snapt niet hoe dat kan gebeuren. ‘Al we dat beloven, dan moet het er zijn. Dus ik deel zijn teleurstelling. Dat spijt me en ik bied er excuses voor aan.’

‘Dit had niet mogen gebeuren’

Vijlbrief waarschuwde bewoners bij de aftrap in het dorpshuis al al en zei toen: ‘Geloof niet alles wat hier is gezegd, reken ons af op resultaten.’ Nu constateert hij dat die resultaten onvoldoende zijn. ‘Dat maakt me boos, want ik had verwacht dat er nu al veel aannemers druk bezig zouden zijn. Het is heel teleurstellend. Dit is naar voor de mensen en had niet mogen gebeuren, maar ik kan ook geen ijzer met handen breken.’
Bernard Wientjes overhandigt zijn rapport aan Vijlbrief
Bernard Wientjes overhandigt zijn rapport aan Vijlbrief © Martin Drent / RTV Noord

Nieuwe aanpak, dezelfde problemen

Oud ondernemersvoorman Bernard Wientjes moest als ‘verbinder’ de boel in goede banen leiden en een ‘dreigende stagnatie’ van de aanpak doorbreken. Donderdagmiddag presenteerde hij zijn adviesrapport. Hij ziet dat de operatie onvoldoende op gang is gekomen en tegen dezelfde problemen oploopt als elders in de versterking.
Maar daardoor ziet Wientjes wel wat er moet gebeuren: de gedupeerde moet een ‘sterke invloed’ hebben in de operatie, onwenselijke en onuitlegbare verschillen moeten worden weggenomen, als compensatie moeten de huizen gelijk aardgasvrij gemaakt en de uitvoering moet worden versterkt. Bovendien moet het ‘urgentiebesef’ sterker.

‘Geen nieuws, maar er wordt beter geluisterd’

Het zijn dingen waar de Groninger Bodem Beweging al jaren voor pleit. ‘Dit weten we al heel lang, daarom roepen we dit ook al veel langer. Het is heel erg mooi dat hij hiermee komt, maar het is heel veel te laat', zegt voorzitter Coert Fossen.
‘Echt nieuws ligt er eigenlijk niet op tafel. Daar kun je boos om worden, maar volgens mij bereiken we ondertussen wel wat. Ik heb het gevoel dat er nu beter wordt geluisterd en dat het begint door te dringen in Den Haag. De vraag is nu: hoe maak je dit concreet.’

Kritische toezichthouder met veel vragen

Met diezelfde vragen komt ook het Staatstoezicht op de Mijnen. Want hoewel de toezichthouder de analyse van Wientjes in grote lijnen deelt, stelt het in een korte brief meermaals de vraag: hoe dan?
Mensen weten niks, horen niks en dan komt er een brief waar niets van klopt
Gedupeerde Jaap Schuurman
‘De heer Wientjes noemt ‘urgentiebesef’ als voorwaarde voor versnelling, maar de vraag blijft onbeantwoord wat er nodig is om dit urgentiebesef te laten groeien’, vraagt de toezichthouder zich bijvoorbeeld af. Bovendien hakt Wientjes geen knopen door. Hij ‘lijkt in zijn advies geen keuze te maken’. Wientjes heeft het over ‘meer mandaat’ en ‘doorzettingsmacht’. ‘Maar wie bepaalt uiteindelijk? Wie voorkomt een impasse?’
De toezichthouder wijst staatssecretaris Vijlbrief op de ‘dure plicht van de overheid om er alles aan te doen’ om beloftes na te komen. De staatssecretaris wil nu dat er in maart, met een half jaar vertraging, duidelijkheid is.

'Je wordt er hartstikke zat van’

Ondertussen zien Jaap Schuurman en zijn vrouw het met lede ogen aan. Ze zitten vol met vragen: ‘Wat gebeurt er met de uitvoering, hoeveel houvast geeft de planning, kunnen we met Kerst op vakantie?’
Schuurman: ’Daar wordt op geen enkele manier op ingespeeld. Er is geen wisselwerking. Mensen weten niks, horen niks en dan komt er een brief waar niets van klopt. Je wordt er hartstikke zat van. Het zijn allemaal mooie plannen, maar er is tot dusver niets van terecht gekomen. Wij zitten aan het begin, maar hoe moet het dan met de mensen die na ons komen?’