Black Friday: ‘Verschrikkelijk, maar je moet wel meedoen’

Een winkelpand in Stad waar ze Black Friday-kortingen hebben
Een winkelpand in Stad waar ze Black Friday-kortingen hebben © Marco Grimmon/RTV Noord
BLACK FRIDAY! Nu of nooit! Sla je slag! Twintig procent korting, dertig of zelfs vijftig. We worden als consument flink op de proef gesteld nu de aanbiedingen je om de oren vliegen.
Universitair hoofddocent consumentenpsychologie Jan Willem Bolderdijk: ‘Mensen onderschatten vaak hoe gevoelig ze zijn voor advertenties.’
Niet alle winkels doen mee aan Black Friday. Dille & Kamille aan de Grote Kromme Elleboog in Stad houdt zelfs uit protest vandaag de deuren dicht.

Geen Amerikaanse taferelen

Daar waar Amerikanen in de rij staan en vervolgens boven op elkaar duiken om hun korting te scoren, lijkt de gekte in Nederland mee te vallen.
Toch doen sommigen wel juist vandaag hun inkopen. Uit de MediaMarkt Westerhaven komt een jongen lopen met een airfryer op z’n schouder. ‘Scheelt toch twee tientjes.’ En ook anderen zijn juist vandaag richting de binnenstad van Groningen gekomen om hun slag te slaan.
Bolderdijk: ‘Mensen zijn gevoelig voor schaarste. Zij krijgen het gevoel van: Als ik nu geen actie onderneem, dan mis ik een enorme kans! Daar wordt op ingespeeld.’
Zo nu en dan is dat gevoel leidend, vertelt Bolderdijk. ‘Je hebt ook mensen die naar Duitsland rijden omdat benzine daar goedkoper is, terwijl je ook benzine nodig hebt om daar te komen. Mensen zijn niet altijd rationeel, maar handelen ook op gevoel.’

‘Black Friday, Ammehoela’

Niet alle winkeliers in Stad doen mee aan Black Friday. Clement Popma van Cledingraad in de Zwanestraat moet niks hebben van deze speciale actiedag. Op de instagrampagina van zijn site staat dan ook duidelijk: ‘BLACK FRIDAY, AMMEHOELA!’
Clement Popma van Cledingraad in de Zwanestraat
Clement Popma van Cledingraad in de Zwanestraat © Marco Grimmon/RTV Noord
De goedlachse ondernemer draagt een zwarte trui met een grote letter ‘L’ erop. ‘Die heb ik vanmorgen bewust aangetrokken. Een dikke vette ‘L’ tegen Black Friday, haha!’
Hij legt uit wat hem zo tegenstaat: ‘Mensen worden gek gemaakt. Al vanaf oktober vliegen de acties om je oren. Ik heb er nog nooit aan meegedaan.’ Popma heeft naar eigen zeggen af en toe acties, maar: ‘Het gaat hier vooral om de gezelligheid, dát is het belangrijkste.’
Actiegroep Extinction Rebellion protesteert ook tegen Black Friday, met een optocht door de winkelstraten van Stad.
Bekijk de video over het protest:
'Aan zo'n Black Friday zit ook een hele donkere en duistere kant'

Wél Black Friday

Een paar deuren verderop bij kledingzaak Palazzo doen ze wél aan Black Friday-kortingen. In de winkel staat een rek met kortingen tot vijftig procent en op alle andere kleding krijgen mensen tien procent korting.
Eigenaresse Treek Dijkman: ‘Vanmorgen stonden er al tien mensen voor mijn winkel, terwijl ik nog niet eens open was.’ Zij legt uit waarom mensen er zo snel bij wilden zijn: ‘Ik krijg elke week een nieuwe collectie binnen en mag niet zomaar korting op nieuwe producten geven. Dat zijn afspraken met de leverancier. Maar één keer per jaar mag dat. Dat is vandaag.’
Trees Dijkman van kledingzaak Palazzo in de Zwanestraat
Trees Dijkman van kledingzaak Palazzo in de Zwanestraat © Marco Grimmon/RTV Noord
Toch is ze geen fan van deze speciale dag. ‘Nee joh, ik vind het verschrikkelijk. Ik vind het zó Amerikaans. Maar grote webshops gooien snel de sale erin, ook op merken die ik verkoop. Dus je móet wel meedoen.’

Hoe houdbaar is Black Friday?

De vraag is hoe houdbaar Black Friday is. Bolderdijk: ‘Je ziet in brede zin dat steeds meer bedrijven zeggen: ‘De oneindige consumptie staat haaks op de klimaatdoelstellingen.’ Eerder werd Black Friday min of meer overgenomen zonder dat er over werd nagedacht, nu merk je dat steeds meer bedrijven zich achter de oren krabben.’
Of Black Friday eindig is, kan hij niet inschatten. Maar: ‘Ik ben benieuwd wat er over tien jaar gebeurt. Je ziet dat de Bever een tegenactie houdt en dat Dille & Kamille de deuren dicht houdt. Dan zou je kunnen zeggen: dat zijn kleine spelers. Maar hierdoor wordt het voor grote bedrijven ook niet meer vanzelfsprekend om aan Black Friday mee te doen.’