Het Dudok-tankstation blijft voortleven in Stad: 'Herstel is belangrijk, de staat is nu abominabel'

De Dudok-tankstations in Groningen en Brabant
De Dudok-tankstations in Groningen en Brabant © Robert Pastoor/Bewerking RTV Noord
Ooit waren er 116 in Nederland, maar nu nog maar twee: tankstations van architect Willem Dudok. Een daarvan staat in de stad Groningen en de gemeenteraad ging onlangs akkoord met de aanpak van het Rijksmonument. Daar is ruim acht ton voor uitgetrokken. In Brabant, waar het andere Dudok-tankstation staat, zijn ze 'jaloers'.
Niet alleen het voormalige tankstation in Groningen wordt aangepakt, maar ook het gebied eromheen. Dat betekent dat de klinkers eruit gaan en er veel groen voor terugkomt. Het tankstation wordt een horecagelegenheid.
De Dudok-tankstations werden in de jaren vijftig, de tijd van de naoorlogse wederopbouw, op verschillende plekken in Nederland geplaatst. De panden zijn niet gebouwd 'voor de eeuwigheid'.
Het toekomstige Dudok
Het toekomstige Dudok © Gemeente Groningen
In Groningen staat het Dudok-pand er dan ook niet best bij. 'Het staal is gaan roesten en daardoor knalt het beton eruit', zegt Elzo Dijkhuis terwijl hij naar het gehavende tankstation kijkt. Dijkhuis is namens de gemeente Groningen projectmanager van het gebied dat is omgedoopt tot Dudok aan het Diep. Het voormalige tankstation staat aan de Diepenring. 'Het gebouw is een Rijksmonument en dat moet je als eigenaar goed onderhouden', zegt Dijkhuis. 'Deze staat is abominabel. We vinden het belangrijk om het te herstellen. Het is een mooi en belangrijk gebouw.'
Bekijk de video over de beide Dudok-tankstations:
Dudok-tankstation in Stad blijft: 'Je wil zoveel mogelijk origineel materieel bewaren en herstellen’

Brabant

Zo denken ze er in Brabant ook over. Daar staat het andere nog bestaande Dudok-tankstation, bij Toyota-importeur Louwman in Raamsdonksveer. Het gebouwtje staat hier niet, zoals in Groningen, op de originele plek. Het stond oorspronkelijk langs de A2 bij de afslag Vinkeveen. 'Het is historisch gezien een heel belangrijk object. Want het staat symbool voor de wederopbouw van Nederland', zegt Rochus Schoorl, van Louwman Toyota. Naar eigen zeggen is het gebouwtje door het bedrijf gered van de sloop. Inmiddels staat het tankstation al bijna twintig jaar in Brabant. Het pand trekt vooral autoliefhebbers, maar er wordt ook weleens door anderen gebruik van gemaakt. Zo zijn er videoclips opgenomen, bruidsreportages gemaakt en hield een modemerk er een fotosessie.
Rochus Schoorl in Raamsdonksveer
Rochus Schoorl in Raamsdonksveer © Robert Pastoor/RTV Noord
In Groningen ligt er na een akkoord van de gemeenteraad ruim acht ton klaar om het pand op te frissen. Geld wat Schoorl ook wel zou kunnen gebruiken voor het Brabantse gebouwtje. 'Dat zou hartstikke leuk zijn, dan kunnen we het weer als nieuw maken', zegt hij met een glimlach. 'Wij onderhouden het jaarlijks goed door het bij te houden en te schilderen. Hij kan nog wel een paar jaartjes mee en zal hier zeker niet weggaan.'

Werkzaamheden

Projectmanager Elzo Dijkhuis erkent dat 8,6 ton een flink bedrag is. Toch is dat het volgens hem wel waard. 'Het is heel veel geld en ik wilde dat ik het elke dag zou hebben', zegt hij grappend. 'Toch moet jij je wel voorstellen dat dit is gebouwd in de jaren 50. Deze staat er sinds 1954 en ze zijn gebouwd tot de jaren 60. Dat alleen deze nog op de originele plek staat, dat zegt wel iets. Ze zijn nooit gebouwd om er voor de eeuwigheid te staan. Er moet dus heel veel aan gebeuren.'
Zo is er sprake van betonrot, de staalconstructie moet los worden gemaakt. Het gebouwtje heeft daarnaast enkelglas en is niet uitgerust voor de functie die het gaat krijgen; horeca. Er moeten dus nogal wat ingegrepen worden gedaan om het gebouwtje er weer bovenop te krijgen. Ingrepen die in de papieren lopen. 'Als je zo'n gebouwtje nieuw neerzet, dan betaal je nog geen fractie van het bedrag. Maar als je het heel voorzichtig uit elkaar moet halen, dan ben je wel eventjes bezig. Wij willen zoveel mogelijk materiaal behouden en herstellen.'
Elzo Dijkhuis bij het Dudok-pand in Groningen
Elzo Dijkhuis bij het Dudok-pand in Groningen © Robert Pastoor/RTV Noord

'Gesubsidieerde koffie'

De gemeenteraad van Groningen heeft dus ingestemd met de aanpak van het voormalige tankstation, maar toch is er ook kritiek. 'Het wordt het duurste stukje grond van Groningen', zegt VVD-raadslid Ietje Jacobs met enig cynisme. 'In zo'n klein gebouwtje zo'n investering doen is bijna onverantwoord. Je kan het nooit exploiteren voor zo'n bedrag. De gemeente heeft al laten weten dat de exploitant niet de prijs gaat vragen die ze gezien de investering eigenlijk zou moeten vragen. Je kan dat als nobel zien, maar zo zie ik het niet. Je gaat er gesubsidieerde koffie kopen.'
Overigens is criticaster VVD wel te spreken over de aanpak van het gebied rondom het gebouwtje. 'Maar om nou zo'n vreselijk duur pandje te laten exploiteren... dat geld krijg je er nooit weer uit. Het had daar ook wel zonder gekund. Er waren meer dan honderd van die gebouwtjes. Ze zijn allemaal al weg en daarom is er nu verzonnen dat het uniek is, omdat de anderen er niet meer zijn', aldus Jacobs.

Enthousiasme

In Brabant zijn ze in elk geval wel te spreken over de Groningse plannen. 'Ik vind het wel leuk om het uiteindelijke resultaat te zien', zegt Rochus Schoorl. 'Even het broertje van dit tankstation opzoeken. Het is het enige broertje nog, maar dat is wat het is. Ik ben blij dat 'ie bewaard blijft en niet gesloopt wordt. Dat is alleen maar goed.'