Uitkomst NZa-onderzoek sterkt UMCG in strijd om behoud kinderhartcentrum

Eduard Verhagen met het UMCG op de achtergrond
Eduard Verhagen met het UMCG op de achtergrond © UMCG, Jos Schuurman/FPS (bewerking RTV Noord)
Het langverwachte rapport van de Nederlandse Zorgautoriteit over de gevolgen van de mogelijke opheffing van de kinderhartchirurgie in Groningen stemt het UMCG-kamp tevreden. 'Nu je weet wat de feiten zijn, mag je toch hopen dat de conclusie van de minister is dat we dit in Groningen echt niet zomaar kwijt mogen raken’, aldus afdelingshoofd kindergeneeskunde Eduard Verhagen.
Na het lezen van het rapport stelt Verhagen dat de impact van sluiting zelfs nog groter is dan het UMCG had verwacht. Tegelijkertijd benadrukt hij dat dit nog geen garantie is dat het kinderhartcentrum in Groningen open zal blijven: 'De vraag is nu wat de minister ermee gaat doen.'
De Nederlandse Zorgautoriteit is kritisch over het aanvankelijk besluit de kinderhartchirurgie te concentreren in Rotterdam en Utrecht. Opheffing van het kinderhartcentrum in Groningen brengt de acute zorg in Noord- en Oost-Nederland in gevaar, aldus de NZa. Volgens de zorgautoriteit is concentratie in de zorg nodig, maar dan moet daarvoor wel eerst een goed onderbouwd plan komen.
In februari vroeg minister Ernst Kuipers van Volksgezondheid de NZa in kaart te brengen wat de impact is van het sluiten van de kinderhartchirurgie in Groningen, Leiden, Rotterdam en Utrecht. Een analyse waar het UMCG zelf op had aangedrongen.

'Knappe koppen'

Toen de minister eind vorig jaar aanvankelijk besloot het kinderhartcentrum in Groningen en Leiden te sluiten, heeft hij volgens Verhagen onvoldoende gekeken naar de gevolgen van dat besluit voor het UMCG en de medische zorg in Noord- en Oost-Nederland. Verhagen: 'We staan achter de wens om naar minder centra te gaan, maar de gevolgen zijn diepgaand. Die gevolgen moet je eerst kennen.'
Meer gedegen dan zij het hebben gedaan, kan niet
Eduard Verhagen - hoofd afdeling kindergeneeskunde UMCG
Verhagen heeft alle vertrouwen in de manier waarop het onderzoek door de NZa is uitgevoerd. Hij spreekt van 'knappe koppen die de juiste vragen stelden en openstonden voor aanvullingen.' De afgelopen maanden hadden Verhagen en zijn team bijna een dagtaak aan het aanleveren van alle informatie: 'Meer gedegen dan zij het hebben gedaan, kan niet.'
Dat maakt ook dat het een complexe analyse is, waarbij gekeken is naar duizenden factoren. Van nog niet geboren kinderen tot oudere patiënten. Van diagnose tot operaties. De impact op artsen, verpleegkundigen en patiënten. Maar ook de gevolgen voor andere afdelingen in het ziekenhuis en de impact op de regio.
Het UMCG strijdt voor behoud van de kinderhartchirurgie
Het UMCG strijdt voor behoud van de kinderhartchirurgie © Sander Slager/RTV Noord

Grimmige sfeer

Verhagen: 'Wanneer er twijfel was over welk onderdeel wel of niet moest worden meegenomen, gingen we met de vier ziekenhuizen om tafel. We hebben steeds benadrukt dat er geen discussie mocht bestaan over de aan te leveren informatie.'
Eerder was de sfeer tussen de teams van de verschillende ziekenhuizen nog grimmig. Dat bleek bijvoorbeeld tijdens een hoorzitting met deskundigen voor de Tweede Kamer, in februari dit jaar. De vier medische specialisten van de betrokken umc’s, onder wie Verhagen namens het UMCG, keurden elkaar nauwelijks een blik waardig.
Van die spanningen was tijdens het NZa-onderzoek niets te merken, zegt Verhagen: 'We hadden een gezamenlijk doel: namelijk dit zo goed mogelijk doen.' Het moddergooien is volgens hem gestopt. 'Ik denk dat iedereen wel begrepen heeft dat dit voor niemand goed is, we zullen met elkaar verder moeten.'

Samenhang hartzorg en acute zorg

Verhagen is dus in zijn nopjes met het NZa-rapport, maar toch rekent hij zich nog niet rijk. Want hoewel het rapport laat zien hoe belangrijk deze zorg in het UMCG is voor het Noorden en het Oosten, gaat het er uiteindelijk om wat de minister besluit. Welke gevolgen wegen voor hem zwaarder? Zo vindt Kuipers bijvoorbeeld de reisafstand naar het dichtstbijzijnde kinderhartcentrum geen zwaarwegende factor, in tegenstelling tot de patiënten en hun naasten in Noord en Oost-Nederland.
Als je de een wegtrekt, krijgt de ander een probleem. Aan het rapport zie je dat de NZa dat begrijpt
Eduard Verhagen
Verhagen is blij dat het NZa-rapport de samenhang tussen hartzorg en acute zorg laat zien. Verhagen: 'Alle ernstig zieke kinderen die acute zorg nodig hebben, krijgen met het team van de hartzorg te maken'.
Hij legt uit dat het hierbij gaat om kinderen die onverwacht ziek worden en bij wie je vooraf niet precies weet wat je nodig hebt om ze in leven te houden. Verhagen: 'Je hebt een team in huis nodig dat dit kan. Het onderzoek van de NZa bevestigt dat het weghalen van de kinderhartzorg uit het Noorden een kolossaal probleem is. Ook voor kinderen die geen hartafwijking hebben.'

Orgaan- en beenmergtransplantaties

Het werk dat het team van de kinderhartchirurgie doet, is ook verweven met orgaantransplantaties. Verhagen: 'Als je de een wegtrekt, krijgt de ander een probleem. Aan het rapport zie je dat de NZa dat begrijpt.'
Maar elk betrokken umc ondervindt zo zijn eigen gevolgen, stelt Verhagen: ‘In Leiden doen ze bijvoorbeeld veel beenmergtransplantaties bij kinderen. Ook hiervoor is het kinderhartzorgteam van levensbelang.’
Verhagen staat hoe dan ook achter de uitkomsten van het rapport: 'Als je het spel gaat spelen met elkaar, kun je niet achteraf zeggen dat je het niet eens bent met de uitkomst.' Tot welk besluit de minister op basis van die uitkomst komt, is een ander verhaal: ‘Hoe het in het politieke spel gaat, dat durf ik niet te voorspellen.'