Eemsdelta geeft graven van Molukse KNIL-militairen speciale status: 'Dit is een blijvend iets'
22 december 2022, 06:10 • 3 minuten leestijd
Ruim honderd graven van Molukse KNIL-militairen in Appingedam, Farmsum en Delfzijl krijgen een bijzondere status. Nabestaanden hoeven er niet meer voor te betalen en de graven worden niet geruimd.
De gemeenteraad van Eemsdelta heeft dit woensdagavond besloten als eerbetoon aan de militairen die jarenlang voor Nederland hebben gevochten.
'Stap in de juiste richting'
De meeste veteranen zijn begraven op begraafplaats Rusthof in Appingedam. In deze stad werd de eerste Molukse wijk gebouwd. Tot op de dag van vandaag woont er een relatief grote Molukse gemeenschap in Appingedam en Farmsum.
Het eerbetoon betekent veel voor hen. ‘Voor ons is dit een stap in de juiste richting’, zegt Martin Salakory, voorzitter van de Molukse Wijkraad in Appingedam. ‘Dit gebaar levert ons een gevoel op dat we na twee jaar toch iets hebben bereikt in de gemeente.’
Wat gebeurde er met de KNIL-militairen?
Het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) vocht toen Indonesië nog een Nederlandse kolonie was. Tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949) streden de militairen voor Nederland. Na de oorlog werden ze door Indonesië als collaborateur gezien.
De veteranen en hun families werden in 1951 door de Nederlandse regering onder dwang naar Nederland gehaald, omdat ze in hun eigen land niet veilig zouden zijn. In eerste instantie zouden ze zes maanden blijven. Doordat het tijdelijk zou zijn, werden ze ondergebracht in kampen. In onze provincie was dat in Nuis en de Carel Coenraad-polder.
De omstandigheden daar waren zwaar. De verwachting dat ze weer terug konden keren, kwam niet uit. De Molukkers werden - soms onder dwang - verspreid over Nederland, waaronder dus Appingedam en Farmsum. De Molukse bevolking voelde zich in de steek gelaten door de Nederlandse overheid. Deze littekens zijn tot op de dag van vandaag voelbaar.
Het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) vocht toen Indonesië nog een Nederlandse kolonie was. Tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949) streden de militairen voor Nederland. Na de oorlog werden ze door Indonesië als collaborateur gezien.
De veteranen en hun families werden in 1951 door de Nederlandse regering onder dwang naar Nederland gehaald, omdat ze in hun eigen land niet veilig zouden zijn. In eerste instantie zouden ze zes maanden blijven. Doordat het tijdelijk zou zijn, werden ze ondergebracht in kampen. In onze provincie was dat in Nuis en de Carel Coenraad-polder.
De omstandigheden daar waren zwaar. De verwachting dat ze weer terug konden keren, kwam niet uit. De Molukkers werden - soms onder dwang - verspreid over Nederland, waaronder dus Appingedam en Farmsum. De Molukse bevolking voelde zich in de steek gelaten door de Nederlandse overheid. Deze littekens zijn tot op de dag van vandaag voelbaar.
'Dit is het minste wat we kunnen doen'
Met het erkennen van de bijzondere status van de graven wil Eemsdelta iets terugdoen voor de Molukse gemeenschap. Het was een beladen raadsvergadering. Het gebeurt niet vaak dat raadsleden tijdens een vergadering emotioneel worden, maar Harold Kol (ChristenUnie) kon het woensdagavond niet droog houden.
‘Ik heb diep respect voor wat ze gedaan hebben. Dit kunnen we als gemeenschap in Eemsdelta op z’n minst doen’, zei Kol met een brok in zijn keel. Het raadslid, in het dagelijks leven werkzaam bij de Koninklijke Marechaussee, kon de laatste woorden amper uitspreken.
Belangrijk signaal
Alle partijen steunen de bijzondere status van de graven van de KNIL-veteranen. ‘Daarmee geven we een belangrijk signaal af’, zegt burgemeester Ben Visser. ‘Wij horen u, wij zien u en we doen recht aan het leven, het werk en de bijdrage van de mensen die het betreft.’
Na het besluit volgde één minuut stilte:
Bijzonder voor Molukse gemeenschap
Eén van de nabestaanden is Domingoes Samu-Samu, die samen met voorzitter Salakory van de Wijkraad bij de raadsvergadering was. Ook hij kon het niet droog houden: ‘Er zit heel veel pijn, heel veel verdriet. Binnen onze cultuur willen ouders hun kinderen niet lastigvallen met hun problematiek. Daarom raakt het mij heel erg in positieve zin dat de grafmonumenten een bijzondere status krijgen’, zegt hij.
Bij de herdenking van zeventig jaar Molukkers in Nederland werd door burgemeesters de oproep gedaan om onder meer de bijzondere status toe te kennen. Dat is na bijna twee jaar nu dus gelukt. Samu-Samu: ‘Dit gebaar levert ons het gevoel op dat we sinds die tijd toch iets hebben bereikt met de gemeente. Ook al zijn de KNIL-militairen er niet meer, het is voor de tweede, derde en vierde generatie een blijvend iets.’
Op 21 maart wordt tijdens een ceremonie stilgestaan bij de bijzondere status van de graven. Dan is het precies 72 jaar geleden dat de eerste Molukkers per boot aankwamen in Nederland.
