Van 'Haardloper Huzengoa' tot struisvogelrace: duizenden foto's oud-fotograaf Piet Kramer vrijgegeven

Bij de naam Petrus Bernardus Kramer - ook wel bekend als P.B. of Piet Kramer - gaat misschien niet direct een belletje rinkelen. Toch maakte de Stadjer (1878-1952) in de eerste helft van de vorige eeuw duizenden foto's van Stad en Ommeland. Deze week zijn ruim 6700 foto's van hem uit het archief van de Groninger Archieven vrijgegeven.
In de Groninger Archieven in Stad liggen nog honderden glasnegatieven - glasplaatjes met daarop fotonegatieven - van Kramer opgeslagen in doosjes. Die verzameling blijft vooralsnog gesloten, maar duizenden digitaal opgeslagen plaatjes die hij maakte in onze provincie zijn nu te bewonderen op de Beeldbank Groningen.
Kramer overleed op 2 maart 1952. Dat is zeventig jaar geleden. Daarmee is de termijn voor de fotorechten verstreken en kunnen we genieten van schitterende Groningse beelden van weleer.
Een indruk van de foto's die Piet Kramer maakte van Stad en Ommeland:
Oud-fotograaf Piet Kramer maakte duizenden foto's van Stad en Ommeland
Vader Johannes Gerardus
Piet Kramer kreeg het fotograferen met de paplepel ingegoten. Zijn vader, Johannes Gerardus Kramer (1845-1922), was ook een fotograaf met aanzien. Hij was jarenlang hoffotograaf van studentencorps Vindicat en kreeg opdracht van rijksbouwmeester C.H. Peters om allerlei gebouwen vast te leggen. Daarnaast was hij portretfotograaf en maakte hij foto's van schilderijen van onder meer de kunstschilder Hendrik Willem Mesdag.
Zoon Piet leerde het vak van zijn vader in het atelier aan de Broerstraat, waar nu de Universiteitsbibliotheek staat, maar ging ook in de leer bij fotografen in Enschede (Goudsmit) en Doornik. Hij had een breder scala dan zijn vader en fotografeerde voornamelijk op locatie. Piet was een man met flamboyante levensstijl. Hij hield van het gevaar van 'snelle' auto's en motoren en het gevaar van de schermsport.

Piet Kramer was ook de man die de 'wereldberoemde Haardloper Huzengoa' op de gevoelige plaat wist vast te leggen. Slagersknecht Louwe Huizenga uit Wehe-den Hoorn maakte een stormachtige carrière door en zou in 1915 een wereldrecord op de marathon hebben gelopen op een traject tussen Groningen en Vries.
Ook werd hij nationaal kampioen op de 5000 meter. Maar Huizenga zou het niet zo nauw hebben genomen met de amateurbepalingen, waarna hij werd geschorst. Het was het begin van het einde van zijn hardlooploopbaan.

Atelier overgenomen
In 1903 overlijdt vader Johannes en neemt Piet het atelier over, dat inmiddels verhuisd was naar de Nieuwe Ebbbingestraat. Omdat hij de samenwerking van zijn vader met rijksbouwmeester Peters voortzette, fotografeerde hij ook veel gebouwen. Maar net als zijn vader doet Piet ook aan portret- en groepsfotografie.
In de winter rijdt hij met zijn auto, een Spijker, door de provincie om bij boeren langs te gaan om foto's te maken van dekhengsten. Van de foto's werden kaartjes gemaakt, die de boeren als een soort reclamefolder rondstuurden.

In 1906 trouwt Kramer met de Friese Cornelia Paulina van Zuijlen. Zijn vrouw en zijn zussen Anna Maria en Manny gaan ook aan de slag in het fotobedrijf. Ook heeft Piet hij in de loop der jaren vaste assistenten. Een van die medewerkers is Piet Boonstra, die later uitgroeide tot de bekende stadsfotograaf. Een hele fotoserie van Boonstra over de komst van de Braziliaanse topclub Santos met Pelé naar Groningen in 1959 was onlangs na het overlijden van de Braziliaanse wereldster nog te zien op de website van RTV Noord.
Persfotograaf
Piet Kramer is ook jarenlang persfotograaf voor onder meer het Nieuwsblad van het Noorden. Wat er van zijn hand in de krant is verschenen zal altijd ongewis blijven, omdat er in die tijd geen namen van fotografen bij krantenfoto's stonden vermeld.
In de oorlogsjaren en daarna schenkt Kramer, die dan al op leeftijd is, grote delen van zijn archief aan het Groninger Museum, dat het later weer schenkt aan de Groninger Archieven.

Wanneer Kramer precies stopt met zijn fotobedrijf is tot op de dag van vandaag niet echt duidelijk, maar de firma zou rond 1947 een stille dood zijn gestorven. Vijf jaar later overlijdt Piet kinderloos.
Petrus Bernardus Kramer was een veelzijdig fotograaf. In artistiek opzicht was hij misschien niet zo groot als zijn vader en stadgenoten Van Kolkow en Weinberg, maar het regionale belang van zijn oeuvre is onmiskenbaar groot.
De foto's zijn dus te zien op de Beeldbank Groningen.

Met dank aan de Groninger Archieven, Michael Hermse en Mirjam de Jonge