Zorgen nu vogelgriepvirus ook zoogdieren besmet: 'Houd je hond aangelijnd als je de natuur ingaat'

Pim Lollinga van FaunaVisie: ‘We hebben vossen binnengebracht gekregen die waren gevonden in deze omgeving en in Westerwolde. Die waren besmet met het virus en zijn daar aan doodgegaan. Er zijn ook steenmarters, bunzingen en honden en katten besmet. Dus het is echt oppassen.’

Jaap Kloosterhuis van Staatsbosbeheer in het Lauwersmeergebied is er niet gerust op. ‘Ik heb vanmorgen één dode brandgans gevonden in het gebied. Vergeleken met begin 2020, toen we honderden dode brandganzen vonden, lijkt het mee te vallen. Maar dat is geen garantie voor de toekomst. Het virus is er niet meer alleen in de winter, maar het hele jaar door. Het gaat al niet goed met de natuur en dit heeft grote gevolgen, helemaal nu ook zoogdieren besmet raken.’

Kloosterhuis adviseert mensen van zieke en dode dieren af te blijven. ‘Meld zieke en dode vogels bij Sovon of bij het Dutch Wildlife Health Centre.’ Ook voor eigenaren van honden heeft hij een advies: ‘Houd je hond aangelijnd als je de natuur ingaat.’

Bij Dierenartsenpraktijk Kollum-Buitenpost zijn geen speciale maatregelen genomen. 'We hebben altijd al te maken met zoönosen (ziekten die van dier op mens kunnen worden overgedragen, red.). Denk bijvoorbeeld aan de kattenkrabziekte. Die vormt ook een risico voor mensen. We zijn dus voorzichtig, maar dat zijn we altijd.'

Bij de Dierenambulance Groningen hebben ze al tweeënhalf jaar zorgen over de vogelgriep. 'Wij hebben zeker maatregelen genomen', zegt Marian Ubels. 'We dragen speciale overalls, handschoenen en voetslofjes. We vervoeren 'verdachte' dieren in één bepaalde auto, in een aparte kist. Bij de dierenarts mogen we ook niet naar binnen, maar we zetten het dier onder een afdakje. Het is ontzettend sneu, maar we kunnen geen risico nemen.'

Gemiddeld vervoert de dierenambulance zes tot zeven 'verdachte' vogels per week. Afgelopen november waren dat er zelfs dertig in één maand, oftewel gemiddeld één per dag.

Viroloog Bert Niesters van het UMCG is niet bezorgd over de verspreiding van het virus, maar vindt wel dat we voorzichtig moeten zijn. 'Raap geen dode vogels op en probeer het virus zoveel mogelijk te mijden. Het is extreem besmettelijk.'

Volgens Niesters ga je als mens niet gegarandeerd dood aan het vogelgriepvirus. 'De kans is heel klein dat je als mens besmet raakt door het vogelgriepvirus, maar je kunt er wel goed ziek van worden. Je kunt er ook dood aan gaan, maar ruim zestig procent van de mensen zal het gewoon overleven.'

Dat het virus voor vogels vaak wel fataal is, komt doordat het op de hersenen slaat, die vervolgens uitvallen. 'Sommige vogels vallen letterlijk dood uit de lucht. Het virus komt vooral voor bij trekvogels. Dieren in gevangenschap kun je vaccineren, maar dat lukt niet bij vrije vogels.'

FaunaVisie in Westernieland heeft de beschikking over een test waarmee op vogelgriep getest kan worden. Het lijkt op de bekende corona-zelftest. Lollinga: ‘We hebben nu zo’n zestig testen afgenomen en in drie gevallen hebben we vogelgriep vastgesteld. We zijn blij met de test, want nu kunnen we zien of vogels die hier worden binnengebracht vogelgriep hebben of niet.’

Woensdag treft Lollinga in zijn vogelren een dode Canadese gans aan. Het dier is even daarvoor neergestreken. Meteen neemt hij het dode dier mee om de vogelgrieptest uit te voeren. Met een staafje haalt hij wat speeksel uit de snavel. Dat wordt in een buisje met vloeistof gezet en na een kwartier wachten druppelt Lollinga wat vloeistof op het testapparaat. Na vijf minuten is de uitslag er. ‘Geen vogelgriep’, zegt Lollinga, ‘gelukkig maar, want anders treedt er een heel protocol in werking en moet deze gans worden opgehaald door mannen in witte pakken.’

Net als Staatbosbeheer adviseert FaunaVisie dode en zieke dieren met rust te laten. ‘Niet aanraken’, zegt Lollinga, ‘en als je toch twijfelt dan kun je ons altijd bellen voor advies.’