De beving in Turkije was in Slochteren een half uur lang op de meters te zien

Een medewerker belde Miedema omdat hij zeer uitzonderlijke metingen zag. Kort erop registreerden de sensoren in de Fraeylemaborg ook de tweede beving, op ruim drieduizend kilometer afstand van het epicentrum in Turkije.

‘Ook al duurde de schok in Turkije maar een minuut of twee, hier rolde de beving ruim een half uur door’, zegt Miedema. ‘Vergelijk het maar met het effect van een steen die je in het water gooit. Net als in het water komen er ook in het aardoppervlak steeds meer rimpelingen bij.’

Acht minuten ongeveer duurde het voordat de golven die zich door het aardoppervlak bewegen vanuit Turkije arriveerden bij de Fraeylemaborg. Die hangt vol met allerlei sensoren van StabiAlert. Die zijn daar geplaatst in verband met een onderzoek naar aardbevingsbestendige woningen dat de onderneming doet samen met de uit Turkije afkomstige lector aan de Hanzehogeschool Ihsan Bal.

De Freylemaborg is voor StabiAlert een proeftuin waar de onderneming de beste methode voor het meten van bevingen bestudeert. Er hangen zogeheten versnellingsmeters, waterspanningsmeters en tiltmeters. ‘Met die laatste meten we de oppervlaktegolven die door aardbevingen ontstaan en vanuit het centrum van de beving door het aardoppervlak rollen.’

‘Ik heb gelijk Ihsan Bal gebeld en wat plaatjes voor hem gemaakt’, aldus Miedema. De aardbevingsdeskundige van de Hanzehogeschool maakte er dankbaar gebruik van in een reportage van Nieuwsuur maandagavond over de beving in Turkije.

De kracht van de beving kan StabilAlert er niet mee vaststellen. Dat gebeurt veelal door seismologische instituten die daarvoor gebruik maken van geofoons op meerdere plekken in het aardoppervlak trillingen meten.

Miedema: ‘Onze tiltmeters registreren heel nauwkeurig de waterpassing, dus de scheefstand van het aardoppervlak. Een heel klein golfje, eentje die een verandering van duizendsten van graden in het aardoppervlak veroorzaakt wordt al gemeten. Dat doet de meter heel vaak per seconde. Daarmee krijgen we een beeld van hoe het aardoppervlak zich gedraagt.’

Het zijn trillingen die allang niet meer door mensen en ook niet door een gebouw als de Freylemaborg worden gevoeld.

Omdat de golf het hele aardoppervlak over gaat zag StabiAlert deze ook terug in de gegevens van de sensoren in San Francisco. In die door bevingen bedreigde stad doet de onderneming ook metingen aan gebouwen. ‘Op een gegeven moment is de snelheid wel uit de bevingsgolf, maar ook als het aardoppervlak maar een heel klein beetje wordt opgetild, dan is dat al meetbaar.’

Dat het maandag ernst was, begreep Miedema al snel na het zien van de eerste meetgegevens: ‘Dit soort bevingen zien we bijna nooit, en dan ook nog twee achter elkaar op één dag, van ongeveer dezelfde zwaarte. De laatste zeer zware beving was die bij Fukushima in Japan, die was zo hevig, die ging twee keer de wereld rond en die hebben we dus ook twee keer gemeten.’

StabiAlert is destijds opgezet door ondernemer Miedema met een aantal compagnons om metingen te doen naar verzakkingen van gebouwen en bij bouwprojecten en aanleg van wegen en bruggen. Na de beving in Huizinge zijn daar ook metingen naar bevingen bijgekomen toen bleek dat de veelal in eigen huis ontwikkelde instrumenten daar ook zeer geschikt voor waren.