Zorg en onderwijs werken samen in nieuwe klas voor kinderen met autisme

Het onderwijsministerie geeft toestemming voor twee speciale onderwijsvormen die niet aan alle standaard inspectie-eisen hoeven te voldoen. Leerkrachten, hulpverleners en ouders kunnen zich daardoor helemaal richten op wat deze kinderen nodig hebben zodat zij toch naar school kunnen gaan, zo is het idee.

Op de Van Lieflandschool in Stad komt 'de talentklas' voor kinderen met autisme en in de biotoop in Haren huist 'Metis', een klas voor hoogbegaafde kinderen die ook nog extra hulp nodig hebben omdat ze bijvoorbeeld autistisch zijn.

'Deze leerlingen vragen heel veel extra ondersteuning, soms één op één. Dat kun je in een reguliere school nauwelijks bieden', vertelt schooldirecteur Harold Bal. 'Wij proberen ze vaardigheden aan te leren zodat ze na een paar jaar toch naar een reguliere school kunnen.'

Het initiatief voor de nieuwe klassen komt onder anderen van Nelleke Tebra, zelf moeder van drie zoons, van wie er twee zowel hoogbegaafd als autistisch zijn. 'We kwamen er heel snel achter dat de oudste niet in de standaard hokjes paste. Zo kwam hij meer dan drie jaar lang thuis te zitten. Niemand wilde hem meer hebben, eigenlijk.'

Kinderen met autisme en hoogbegaafdheid lopen volgens Tebra vaak vast, doordat ze als het ware meerdere leeftijden in zich hebben. 'Ze kunnen zichzelf vragen stellen als: 'Waarom doet Poetin wat hij doet?', maar tegelijkertijd sociaal-emotioneel een leeftijd hebben van vijf jaar. Dat vraagt van een onderwijsinstelling dat je ze wél die intellectuele uitdaging biedt, maar het kind ook benadert op kleuterleeftijd.'

Haar eigen zoon liep uiteindelijk een 'schooltrauma' op. 'Als je heel prikkelgevoelig bent en het niet trekt om tot 15.00 uur op school te blijven, dan wordt school een niet-veilige plek. Zo zakte het zelfvertrouwen en het zelfbeeld van mijn zoon onder het nulpunt. Het vraagt tijd en vertrouwen in een kind om dat weer langzaamaan op te bouwen.'

De talentklas die nu van start gaat moet voor al dit soort problemen een oplossing bieden. Dat kan ook, doordat de inspectie geen eisen meer stelt aan bijvoorbeeld het aantal uren dat een kind verplicht naar school moet. Ook zijn leerdoelen niet meer leidend. Tebra: 'Deze kinderen zijn allemaal op woensdag vrij, dan hebben ze een 'ontprikkeldag'.'

Tebra vervolgt: 'Ze kijken naar het kind. Heeft hij vandaag een rustigere dag nodig, of heeft hij juist een goede dag? En kan ik veel lesstof aanbieden? Ze stemmen het echt af op het kind, dat zo ook leert over zijn eigen belastbaarheid. Ze leren een hoop vaardigheden die ze later nodig hebben.'

Bijzonder aan de nieuwe klassen is ook dat leerkrachten en zorgverleners samen een plan maken voor ieder afzonderlijk kind. Directeur behandelzaken Yke de Jong van hulpverleningsinstelling Molendrift: 'Ieder kind krijgt een verklarende analyse bij de aanmelding, waarin we kijken wat de kenmerken zijn; hoe werkt het bij dit kind en wat maakt dat het soms niet gaat? Elke zes weken bespreken we met ouders hoe het gaat.'

Inmiddels hebben acht van de zestien thuiszitters met autisme die bij de schoolbesturen bekend zijn, zich aangemeld voor de talentklas in de Van Lieflandschool. Dit kunnen zowel hoogbegaafde kinderen zijn als kinderen met juist een verstandelijke beperking naast hun autisme.

In de biotoop in Haren draait het vooral om de hoogbegaafdheid van kinderen, hoewel ook zij vaak een vorm van autisme hebben; zogenoemde dubbel-bijzondere kinderen. Directeur Harold Bal: 'We willen zoveel mogelijk kinderen die thuiszitten weer naar school krijgen.'

Voor de oudste zoon van moeder Nelleke Tebra komt de talentklas te laat. Hij heeft na meer dan drie jaar thuiszitten tóch zijn basisschool vrijwel volledig afgerond en gaat nu naar de middelbare. 'Gelukkig heb ik er nog één', lacht ze ietwat zuur. 'De jongste staat nu ingeschreven voor de talentklas. Voor de oudste kwam alles te laat en beginnen we nu eigenlijk weer opnieuw met de middelbare schooltijd, want ook daar ontbreekt het aan voorzieningen.'