Stikstof houdt Nederland en Groningen in zijn greep. Zo zijn er de afgelopen jaren verschillende boerenprotesten met trekkers op snelwegen en bij het provinciehuis.
De acties zijn een gevolg van de stikstofplannen die het kabinet heeft aangekondigd. Het kabinet wil dat de agrarische sector kleiner wordt om natuur te beschermen - maar ook de industrie, visserij en bouw moeten hun stikstofuitstoot verlagen.
Nederland moet van Europa meer doen om de natuur te beschermen. Dat oordeelde de Raad van State in 2019. Het gaat daarbij vooral om het beschermen van de 162 verschillende Natura2000-natuurgebieden die Nederland zelf heeft aangewezen. Daarom wil het kabinet de uitstoot van stikstof in 2030 gehalveerd hebben.
Zo'n 45 procent van de Nederlandse schadelijke stikstofuitstoot komt van de landbouw, 12% van het verkeer en 9% van industrie. De overige 35% van de uitstoot komt uit het buitenland en ammoniak uit zee.
Om de stikstofuitstoot te verlagen, wil het kabinet de hoeveelheid vee in Nederland halveren en boeren rondom Natura2000-gebieden uitkopen. Vanaf 2019 moeten bouwprojecten minder stikstof uitstoten, wordt bekeken hoe de uitstoot van industrie omlaag kan, en is de maximumsnelheid overdag van 130 naar 100 km/u gegaan.
In Groningen is er één Natura2000-gebied waar boeren omheen zitten: Liefstinghsbroek bij Vlagtwedde. Daar is het voorjaar van 2023 een boer uitgekocht en lopen gesprekken met twee andere boeren. Een ander gebied in de provincie dat gevoelig is voor stikstofdepositie, is de Drentsche Aa.
Er zijn iets minder dan 2.500 boerenbedrijven in de provincie, waarvan bijna zestig procent veehouder is. Maar we hebben geen 'piekbelasters'. Dat zijn boeren die te veel stikstof produceren in de buurt van een kwetsbaar natuurgebied.
In de Groningse industriegebieden Eemshaven en Delfzijl lagen vanaf 2019 tientallen projecten stil, maar die kunnen na een nieuwe uitspraak van de Raad van State weer doorgaan.
Hieronder lees je de belangrijkste ontwikkelingen over stikstof en Groningen:
- April 2023: De Raad van State oordeelt dat overheden geen rekening hoeven te houden met stikstof die verder dan 25 kilometer van de bron neerkomt. Daardoor zitten de industriegebieden het natuurgebied Liefstinghsbroek niet meer in de weg, en kunnen de Eemshaven en Delfzijl zich 'zonder stikstofbelemmeringen' verder ontwikkelen.
- Maart 2023: In de gemeente Westerwolde wordt het eerste nauwkeurige stikstof-meetnetwerk gepresenteerd.
- Maart 2023: De partij die wil dat de stikstofuitstoot anders wordt gemeten en berekend, BBB wordt verreweg de grootste partij bij de Provinciale Statenverkiezingen in Groningen en in de rest van Nederland. Het verschil in stemmen tussen Stad en Ommeland is groot: de meeste BBB-stemmers komen uit het Ommeland. Overigens vindt 55% van de 25.000 Groningse invullers van het Kieskompas dat de provincie zich niet hoeft te verzetten tegen het stikstofbeleid.
- Januari 2023: Landbouwgedeputeerde Johan Hamster zegt dat in Groningen het herstellen van de natuur en waterkwaliteit een grotere uitdaging is dan het terugdringen van stikstofuitstoot. Bij natuurgebied Liefstinghsbroek is een boer uitgekocht. Met andere boeren lopen gesprekken om te stoppen of hun bedrijven te verplaatsen.
- Januari 2023: Door aangescherpte stikstofnormen hebben de garnalenvissers in Lauwersoog geen visvergunning meer. Hun kotters stoten te veel stikstof uit. De garnalenvissers mogen de komende maanden nog wel vissen, maar er is veel onduidelijkheid.
- November 2022: 'Er worden geen Groningse bouwprojecten geraakt' door de nieuwe stikstofuitspraak van de Raad van State, zegt gedeputeerde Johan Hamster. De provincie krijgt 100 miljoen euro van het Rijk voor het aanpakken van stikstof.
- Oktober 2022: Johan Remkes presenteert zijn stikstofplannen voor Nederland na gesprekken met boeren en organisaties. Nieuw is dat 500-600 'piekbelasters' binnen een jaar moeten stoppen. Daar zitten geen Groningse boeren bij.
- Juli 2022: In de Eemshaven en in Delfzijl liggen nog altijd tientallen projecten stil na de Raad van State-uitspraak in 2019.
- Juni - augustus 2022: Opnieuw zijn overal in Nederland boerenprotesten. In Groningen zijn er verschillende acties op en langs de A28, A7 en de grensovergangen bij Ter Apel en Bad Nieuweschans.
- Juni 2022: Het kabinet stelt dat de stikstofaanpak groter en sneller moet. In Groningen moet de uitstoot van stikstof in sommige gebieden met 47 procent omlaag, zoals in de Veenkoloniën, Midden-Groningen en in veenweidegebieden. Rond Natura2000-gebied Liefstinghsbroek bij Vlagtwedde moet de stikstofuitstoot 70 procent omlaag. De uitvoering wordt bij de provincie gelegd, dat binnen een jaar met plannen moet komen. De Provinciale Staten vinden de plannen te ingrijpend.
- September 2021: De provincie krijgt 11,5 miljoen euro van het Rijk voor het aanpakken van stikstof in natuurgebieden.
- Oktober 2020: 'Minder dan tien' boeren hebben zich bij de provincie gemeld om zich te laten uitkopen vanwege de stikstofregels.
- Maart 2020: Nederland en de hele wereld zijn in de ban van het coronavirus. De stikstofdiscussie verdwijnt daardoor even naar de achtergrond.
- Oktober 2019: Boeren protesteren overal in Nederland. In Groningen wordt bij een boerenprotest de deur van het Provinciehuis kapot gereden.
- September 2019: De overheid komt met een advies: de stikstofuitstoot moet in ruim tien jaar voor de helft naar beneden. Het verkleinen van de veestapel is de belangrijkste maatregel. Bouwprojecten worden stilgelegd en de maximumsnelheid gaat overdag van 130 naar 100 km/u.
- Mei 2019: De Raad van State oordeelt dat de overheid kwetsbare natuurgebieden niet voldoende beschermt tegen stikstof.
