Deze dag: afscheid van een voetballegende

Piet Fransen
Piet Fransen © Beeldbank Groningen/Persfotobureau D. van der Veen
Zijn afscheidswedstrijd was een ‘grandioos spektakel’. Hij blies twintig minuten voor tijd zelf op de fluit van scheidsrechter Frans Derks, om zijn wissel en daarmee zijn einde als voetballer aan te kondigen. Bijna elfduizend toeschouwers zagen het afscheid van Piet Fransen in het Oosterpark op deze dag, 22 juli 1973.
‘Groot spelinzicht, soms gemeen, vol trucjes, had veel voetbalhumor. En hij hoort in de top-vijf van beste spelers die ooit voor FC Groningen speelden’, zo omschrijft kenner en liefhebber Dick Heuvelman de capaciteiten van Piet Fransen. Pas toen Feijenoord hem naar Rotterdam haalde, werd hij opgeroepen voor het Nederlands elftal. Zo ging dat in die tijd, het was 1965.
Die overgang naar Feijenoord betekende een topsalaris, Europese voetbalavonturen beleven met wedstrijden tegen bijvoorbeeld Real Madrid en wekelijks op stap in een wereldstad. Piet genoot, maar zijn vrouw niet. Lena miste Groningen en dus keerde het stel na veertig competitiewedstrijden, een handvol Europese optredens en zes interlands (één doelpunt) weer terug naar Groningen.
Piet was melkboer en bezorgde huis aan huis, met zo’n grote SRV-wagen. Dat betekende zes dagen in de week voor dag en dauw opstaan om die wagen aan de Frieschestraatweg te laden. Het weerhield hem er niet van om, op gezette tijden, de stad onveilig te maken.
Hij hield z’n leven lang duiven en genoot van die bijzondere hobby. Zijn grootste vriend was Tonny van Leeuwen, die in de nacht van 15 juni 1971 noodlottig verongelukte met de auto. Van Leeuwen was op de terugweg, na in Rotterdam te zijn onderscheiden als minst gepasseerde doelman in het betaalde voetbal. Piet was toen maanden van slag.
In het Oosterpark stond vaak kritisch publiek. Ook toen al. Bij een thuiswedstrijd was er eens een toeschouwer aan de lange zijde voortdurend luidkeels ‘aanwijzingen’ aan het schreeuwen. Piet dribbelde tijdens de wedstrijd ineens die kant op, stopte bij de zijlijn, zette z’n voet op de bal en vroeg ‘en wat mok nou doun, mien jong?’ Tot grote hilariteit van iedereen op de tribune.
Ik herinner me een sportuitzending op de zondagochtend bij Radio Noord die ik presenteerde, waarin Piet Fransen te gast was, samen met Romano Sion. Het bleek dat er een band was tussen die twee op het eerste gezicht zo verschillende karakters. Veel respect voor elkaar en plezier hadden ze samen. Sion was een geweldige speler, die nog wel eens ‘niet thuis gaf’ in een wedstrijd. Hetzelfde werd beweerd over Fransen in zijn tijd: er had ‘meer in gezeten'.
Op de avond van zijn afscheid werd de kampioen van België Club Brugge, met 3-2 verslagen in het Oosterpark. Met tranen in de ogen verliet Piet twintig minuten voor tijd het speelveld. Hij speelde 484 wedstrijden voor FC Groningen en daarvoor GVAV. Vooral GVAV. Die titel ‘Mister FC Groningen’ is hem gegund, maar die 82 doelpunten maakte hij toch vooral in dienst van de Groninger Voetbal en Atletiek Vereniging, met dat prachtige logo, de vijfpuntige ster.
Op de avond van deze dag in 1973 was Piet Fransen met zijn 37 jaar de oudste betaald voetballer in Nederland. De recette van die afscheidswedstrijd, bruto ruim een halve ton, was een mooi afscheidscadeau. Hij ging op de schouders het veld af waarna hij in tranen, alles samenvatte van die avond en zijn hele loopbaan: ‘Het was grandioos'.
Dick Heuvelman herinnert zich nog de overredingskracht die hij moest gebruiken om ambtenaren van de gemeente ervan te overtuigen, een straat naar Piet te noemen. Het was niet gebruikelijk dat nog levende mensen dat eerbetoon kregen. Maar in de nieuwe woonwijk waar het Oosterparkstadion had gestaan, kwam uiteindelijk toch de Piet Fransenlaan. FC Groningen noemde een tribune naar hem in de Euroborg.
Op deze dag in 1973 kwam zijn einde als voetballer. Afscheid van het leven kwam in het weekend, waarop FC Groningen om de Johan Cruyff Schaal speelde. FC Groningen speelde die wedstrijd tegen PSV begin augustus 2015 met rouwbanden. Piet Fransen werd 79 jaar.